Yağız Sinan KAYA – ÇATIDER Başkan Yardımcısı
Butik Çatı & Proje Danışmanlık
Modern Mimaride Estetik ve Dayanıklılık
Titanyum Çinko Kenet Çatılar
Titanyum çinko, bina kabuğunda çatı ve cephe kaplama malzemesi olarak kullanılan, metal bir kaplamadır. Ürünün %99,995’ini elektrolit-saf çinko oluşturmaktadır. Bu alaşıma, özellikleri kesin olarak belirli, az miktarda bakır ve titanyum eklenmektedir. Alaşım içeriği, malzeme teknolojisi özellikleri gibi aktörlerin yanı sıra dış hava şartları ile reaksiyona girerek yüzeyinde patina adı verilen bir koruma tabakası oluşturur ve uzun yıllar dış ortama dayanıklı bir hale gelir.
Resim 1: Titanyum çinko kenet çatı uygulama aşaması, İstanbul
Titanyum çinko çatı kaplama sistemleri, estetik ve teknik avantajlarıyla modern bina projelerinde tercih edilen bir çatı kaplama çözümüdür. Doğru malzeme seçimi, teknik hesaplamalar ve profesyonel montaj, çatının dayanıklı ve uzun ömürlü olmasını sağlar.
Sektördeki gelişmeleri takip eden ve teknik yeterliliği artıran uygulamalar, gelecekte çatı sistemlerinde daha ileri seviyelere ulaşmayı mümkün kılacaktır. Titanyum çinko çatı kaplama sistemleri, binanın en üst kısmında yer alan, binayı atmosferik etkilere karşı koruyan (yağmur, kar, rüzgâr ve dolu gibi), yağış yüklerini taşıyabilecek ve tahliyesini sağlayacak şekilde tasarlanmış, aynı zamanda altında yaşam alanı sunan, binanın bütünlüğünü tamamlayan dayanıklı ve son derece estetik yapı bileşenleridir.
Titanyum çinko kenet çatılar, düz ve pürüzsüz yüzeyleri sayesinde özellikle modern mimari tasarımlarında estetik görünüm sağlayan, çatı strüktürünü korozyona karşı koruyan metal malzeme kullanımıyla tüm dış etkilere dayanıklı, kenetleme tekniği ile kesinlikle su geçirmeyen ve düz metal yüzeyleri sayesinde bakım kolaylığı sağlayan uzun ömürlü çatı kaplama sistemleridir.
Resim 2: Titanyum çinko kenet çatı bitmiş görseli, İstanbul
Malzeme
Titanyum çinkonun, iklim koşullarından etkilenerek doğal yollarla değişime uğraması sonucunda yüzeyinde oluşan (patina) tabakası, ürünü sadece korozyona karşı korumakla kalmayıp, aynı zamanda kendini nesiller boyu temizleyen bir yüzey meydana getirir. Malzemenin kendi kendini iyileştirme özelliği, malzeme üzerinde oluşabilecek her türlü çiziğin kısa sürede kaybolmasını sağlar. Titanyum çinko çatı kaplama sistemleri, çatı konstrüksiyonunda, su ve ısı yalıtımlarının en üzerinde bulunan ve binayı dış etkilere karşı (rüzgar, kar ve yağmur vs..) saran bir kabuktur. Teknik olarak titanyum çinko seçimi; çatı yüzeyi, çatı duvar birleşimi, yağmur olukları ve diğer tüm detayların aynı malzeme ile tek kaynaktan kolaylıkla yapılabilmesine imkan vermesinin yanı sıra, mükemmel şekillendirme, bükme ve özel sistem uygulamaları ile, en karmaşık bina tiplerinde bile, sorunsuz çözümler sağlamaktadır.
Üretim Kalitesi ve Sertifikasyon
Titanyum çinko çatı kaplama malzemesi, muhtelif ülkelerde EN 988 standardına uygun olarak üretilip, farklı seçenekleriyle ülkemize ithal edilmektedir. Üretim standardı her ne kadar aynı olsa da, üretim yöntemleri farklılık gösterdiği için üretim kalitelerinde de farklılıklar bulunmaktadır. Avrupa ülkelerinde bu standartları karşılamak için çeşitli sertifikasyon programları vardır ve ürün seçiminde tanınmış ve geçerli sertifikası olan ürünlerin tercih edilmesi önemlidir [3].
Ürün Kalınlığı ve Patina Etkisi
Ürün kalınlığının ve patina (ürün yüzeyinin kendi kendine pas üretmesi) olarak adlandırdığımız değişkenlerin kaliteyi belirlediğini söyleyebiliriz. Titanyum çinko birçok sektörde kullanılması nedeni ile çeşitli kalınlık, genişlik ve uzunlukta üretilmektedir.
Montaj ve Statik Hesaplamalar
Çatı uygulamalarında kullanılacak titanyum çinkonun kalınlığı min. 0,70 mm olmalıdır. Ancak bu tek başına yeterli değildir. Titanyum çinko çatı panellerinin kalınlığı ve panelleri sabitlemek için kullanılacak gizli klips bağlantı elemanlarının kalınlık ve tespit aralıkları, uygulamanın yapılacağı bölgedeki rüzgâr ve kar yükü dikkate alınarak statik olarak hesaplanmalıdır.
Resim 3: Beylerbeyi Sarayı titanyum çinko kenet sistem çatı uygulaması, İstanbul
Yapım Yöntemi
Kenet çatı imalatlarında, tasarım aşamasında diğer bütün segmentlerde olduğu gibi çatı uygulaması için de bina kimliğine ve projesine uygun malzeme seçimi yapılmaktadır. Bu seçim yapılırken belirli kriterler göz önünde bulundurulur.
- Kenet çatılar genellikle daha çok çatı eğiminin düşük olduğu (min. çatı eğimi %5) binalarda,
- Diğer çatı kaplama malzemeleri ile çözümü zor olan karmaşık binaların çatılarında ve
- Korozyona maruz kalınan denize yakın bölgelerde tercih edilir,
Montaj Yöntemi
- Kenet çatılar çoğunlukla uygulama olarak tek parça paneller (mahya hattından saçak ucuna) ile hızlı uygulama yapılması istenen binalarda tercih edilmektedir.
- Bu özelliklerin oluştuğu her türlü binada kenet çatılar kullanılabilir.
- Projede değişiklik gerektirmeden iklim koşullarına uygun statik dayanımın sağlanabildiği her tip binada kenet çatı uygulaması yapılabilir.
- Titanyum çinko kenet çatılar, bu özellikleri nedeniyle ülkemizde bireysel konutların dışında toplu konut uygulamalarında da yaygın olarak tercih edilmeye başlanmıştır.
Resim 4: Konut titanyum çinko kenet sistem çatı uygulaması
Resim 5: Konut titanyum çinko kenet sistem çatı uygulama detayı
Ahşap Altyapı
Titanyum çinko panellerin statik hesaplara göre tespit edilen kalınlıklarının yanı sıra, bu panellerin altındaki ahşap kaplama panelinin kalınlığı min. 18 mm olmalı ve bu kaplama paneli binanın strüktürüne yeterli çekme dayanımına sahip olacak şekilde tespit edilmelidir.
Alt yapıdaki panelde, titanyum çinko panel üreticinin tavsiyesine bağlı olarak, su kontrplağı, OSB 3 yönlendirilmiş ahşap levha veya 1. Sınıf sarı çam kullanılabilir.
Resim 6: Titanyum çinko kenet sistem çatı uygulama detayı ve aksesuarları
Resim 7: Isı yalıtımlı titanyum çinko kenet sistem çatı uygulama detayı
Resim 8: Titanyum çinko ruloları ambalaj şekli
Uygulama safhasında ürünler fabrikadan rulo (yarı mamul) olarak sahaya gönderilir. Rulolar şantiyede kenet makinası ile hadveli panel haline getirilir ve çatı yüzeyine özel pense ve el aletleri ile monte edilir. Titanyum çinko kenet çatı uygulamasının, konusunda uzman, tüm teknik bilgilere sahip, donanımlı bir uygulama ekibi tarafından yapılması halinde sistem, uzun yıllar sorun çıkarmadan işlevini sürdürür. Ancak, statik hesabı yapılmış olsa dahi, bu hesap dikkate alınmadan yeterli teknik bilgiye ve deneyime sahip olmayan ekipler tarafından yapılan uygulamalarda yaşanan en basit sorun, çatının dış kabuk birleşim bağlantı noktalarından su alarak içerideki yaşam alanına su sızdırması, en ağırı ise taşıyıcı karkas üzerinde tekniğine uygun olarak tespiti yapılmamış ahşap panellerin yanı sıra çinko panellerin, rüzgârlarda, rüzgârın emme kuvvetine dayanamayarak tespit edildikleri yerlerden koparak uçmasıdır. Bu durumda çatı dış etkilere karşı savunmasız kalırken, kopan parçalar binanın etrafında can ve mal güvenliği konusunda çok önemli zararlara neden olabilir.
Resim 9: Tekniğine uygun montajı yapılmamış ve fırtına da hasar görmüş çatı görselleri
Resim 10: Titanyum çinko kenet sistem çatı & cephe uygulaması
SONUÇ
- Maalesef ülkemizde montaj konusu ile ilgili denetleyici bir mekanizma bulunmamaktadır. Her bir projedeki denetleme işi, çoğunlukla işveren ve uygulamayı yapan firma sorumluğu ile sınırlı kalmıştır. Bazı projelerde ise titanyum çinko üretici firmadan teknik proje danışmanlık ve süpervizörlük hizmeti alınmaktadır. Uygulamalardaki kalitenin artırılması için dışardan teknik hizmet alımı yapılması günümüzde çok önemli bir husustur.
- Diğer açıdan sektörümüzün daha iyi bir seviyeye gelmesi için yapılan çalışmalara da değinecek olursak; ÇATIDER’in önümüzdeki yıl üniversitelerde tüm çatı uygulamaları ile ilgili panel, seminer v.b. eğitim etkinliklerinin yanı sıra online eğitimlere, görsel ve yazılı basında bilgilendirmelerine devam edeceğini söyleyebiliriz.
- Kalitenin artırılması için meslek okullarında bölümler açılması ve işverenlerin çatı uygulaması yapan firmaların elemanlarından teknik eğitim aldıklarına dair sertifikalarını istemesi gerekmektedir.
- Birçok sektörde olduğu gibi inşaat sektörünün profesyonelleri ve nihai tüketiciyi bir araya getirdiği sektördeki son gelişmeler, ürünler, trendlerin tanıtıldığı fuarlarda daha aktif rol oynamak, paneller, seminerler düzenlemek ve sektördeki diğer meslek kuruluşları ile ortak projeler geliştirmek ÇATIDER olarak planlarımız arasındadır.
KAYNAKLAR
[1] Kaya, Yağız Sinan <www.butikcati.com.tr>, Butik Çatı ve Proje Danışmanlık, M.Alper Evi Titanyum Çinko Mansard Çatı Uygulaması, 2023.
[2] Kaya, Yağız Sinan <www.butikcati.com.tr>, Butik Çatı ve Proje Danışmanlık, M.Alper Evi Çatı Uygulaması, 2023.
[3] Kaya, Yağız Sinan <www.butikcati.com.tr>, Butik Çatı ve Proje Danışmanlık Beylerbeyi Sarayı Ahırköşk , Titanyum Çinko Kenet Çatı Uygulamaları, 2023.
[4] Kaya, Yağız Sinan <www.butikcati.com.tr>, Butik Çatı ve Proje Danışmanlık, N.B Evi Titanyum Çinko Çatı Uygulaması, 2023.
[5 / 8] Url-1 <www.rheinzink.com>, erişim tarihi 14.02.2024.
[6] Kaya, Yağız Sinan <www.butikcati.com.tr>, Butik Çatı ve Proje Danışmanlık, Titanyum Çinko Kenet Çatı Kesit Görseli 3b , 2023.
[7] Kaya, Yağız Sinan <www.butikcati.com.tr>, Butik Çatı ve Proje Danışmanlık, Isı yalıtımlı Titanyum Çinko Kenet Çatı Katman ve Kesit Görseli 2b , 2022.
[9] ] Url-1 https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcS_rGlnHTm8JEaKaC-3qfebGoldJp8GGVvnovHNcCNtbyyBu1C-3xMOb5FB2WVlr8bB94o&usqp=CAU Url-2 https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcS_rGlnHTm8JEaKaC-3qfebGoldJp8GGVvnovHNcCNtbyyBu1C-3xMOb5FB2WVlr8bB94o&usqp=CAU,
erişim tarihi 14.02.2024.
, Butik Çatı ve Proje Danışmanlık, Titanyum Çinko Kenet Çatı & Cephe Uygulaması , 2017.
[10] Kaya, Yağız Sinan <www.butikcati.com.tr>, Butik Çatı ve Proje Danışmanlık, Titanyum Çinko Kenet Çatı & Cephe Uygulaması , 2017.
İletişim için tıklayınız.