Mert BIÇAKCI – İnşaat Yüksek Mühendisi

Megaron Çatı Teknolojileri

 

 

Yapılarda Malzeme Seçimi – Çatılar

Günümüzde yapı malzemelerinin teknik özellikleri oldukça hızlı bir şekilde geliştirilmekte ve uygulama detayları artmaktadır. Bu gelişmelere yapı sahiplerinin ulaşım hızı ve uygulayıcı firmaların yeni detay çözümlerini portföylerine eklemeleri yapıda yaşayan insanların yaşam konforlarını önemli ölçüde etkilemektedir. Yatay mimarinin artmasıyla beraber çatı kat alanlarının kullanımı da artmıştır. Çatı kat alanlarında yaşayan insanların yaşam konforları çatıda kullanılan malzeme seçimini ve doğru uygulamaları ön plana çıkartmaktadır.

Çatılardan beklenen özellikleri sıraladığımız zaman;

• Yangın Dayanımı
• Su Yalımı
• Uzun Ömürlü
• Rüzgar ve Dolu Darbesine Dayanım
• Ses Yalıtımı
• Kar Yüküne Dayanım
• Estetik
• Doğal Malzeme ve Geri Dönüşüm

 

maddeleri yer almaktadır.

 

 

 

 

Yangın Dayanımı

Doğru çatı yanıcı olmamalı ve yangını iletmemelidir. Yangında, yapı malzemelerinden beklenen en önemli özellik yanmaz olmalarıdır. Ülkemizde 2007 yılında yürürlüğe giren 26735 sayılı Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik Madde 28 de çatılarda kullanılmasının zorunlu olduğu malzeme standartları belirlenmiştir.

 

Yangın Kompartımanları, Duvarlar, Döşemeler, Cepheler ve Çatılar

Madde 28 –

(1) Çatıların inşasında;

• a)Çatının çökmesi,
• b)Çatıdan yangının girişi ve çatı kaplaması yüzeyinin tutuşması,
• c)Çatının altında ve içinde yangının yayılması,
• ç)Çatı ışıklığı üzerindeki rüzgâr etkileri,
• d)Çatı ışıklığından binaya yangının geçmesi,
• e)Yangının çatı kaplamasının dış yüzeyi üzerine veya katmanlarının içerisine yayılması ve alev damlalarının oluşması,
• f)Bitişik nizam binalarda, çatılarda çıkan yangının komşu çatıya geçmesi,
• ihtimalleri göz önünde bulundurulur. 

 

(2) Çatı kaplamalarının BROOF sınıfı malzemelerden, çatı kaplamaları altında yer alan yüzeyin veya yalıtımın en az zor alevlenici malzemelerden olması gerekir. Ancak, çatı kaplaması olarak YANMAZ malzemelerin kullanılması durumunda üzerine çatı kaplaması uygulanan yüzeyin en az normal alevlenen malzemelerden olmasına izin verilir.

(3) YÜKSEK BİNALARDA VE BİTİŞİK NİZAM YAPILARDA; 

• a)Çatıların oturdukları döşemelerin yatay yangın kesici niteliğinde,
• b)ÇATI TAŞIYICI SİSTEMİ VE ÇATI KAPLAMALARININ YANMAZ malzemeden, olması gerekir.

 

 

Su Yalıtımı

Çatılarda su geçirmezlikten bahsedildiğinde, tüm çatı sistem elemanları ile birlikte çatı kaplamasının toplam su geçirmezliği anlaşılmalıdır. Çatı kaplama malzeme seçiminde dış ortam koşullarından etkilenmeyen her mevsim su geçirmeye dirençli malzemeler tercih edilmelidir. Çatı altı su yalıtım örtüsü olarak nefes alabilen su yalıtım örtüleri tercih edilerek çok karşılaşılan yoğuşma probleminin önüne geçilmelidir.

 

 

Uzun Ömürlü

Doğru çatılar, zamanın yıpratıcı etkilerine karşı yıllarca dayanmalı ve ilk günkü görünümünü kaybetmemelidir. Doğru çatıyı oluşturan en önemli eleman şüphesiz çatı kaplama malzemesidir. Ancak tüm kullanıcıların en büyük endişesi, kullandıkları çatı kaplama malzemesinin ömrünün ne kadar olduğudur. Seçilen çatı kaplama malzemesi bina ömrü kadar hizmet vermeli, az bakım gerektirmelidir. 

 

Rüzgar ve Dolu Darbesine Dayanım

Doğru bir çatı, şiddetli fırtınalarda ve sert dolu yağışlarında deforme olmamalı, yırtılmamalı ve yapıyı korumalıdır. Çatı sisteminin hem sahip olduğu çatı kaplamasıyla hem de aksesuarlarıyla birlikte çetin geçen hava şartlarında, şiddetli rüzgarlar da ve sert dolu etkilerine karşı dayanması gerekir. Sert rüzgarlar da bazı çatı kaplama malzemelerinin yırtıldıkları, bazılarının yekpare olarak uçtukları bilinmektedir. Bazı malzemeler ise şiddetli dolu etkilerinde delinmekte veya deforme olmaktadır. İyi bir çatı sistemi bu tip dış etkenlerde özelliklerini kaybetmemelidir. Her zaman, çatıyı dış etkenlere karşı aynı performansta korumalıdır. 

 

Ses Yalıtımı

Doğru bir çatı sistemi, darbe kaynaklı seslere karşı kusursuz ses yalıtımı sağlamalıdır. İyi bir çatı sistemi, iç mekanı gürültüden yalıtır. Özellikle çatıda darbe kaynaklı seslerden kaynaklanan gürültülerin önlenmesi önem kazanır. Çatıdaki en önemli gürültü ise yağmur ve dolu sesidir. Özellikle konutlarda, çatı arasında yaşayan insanları, ses yalıtımı açısından konfor koşullarında tutmak gerekir. Bunun yapılmaması ise insanların psikolojisini dolayısıyla tüm hayat akışlarını etkiler. Sürekli gürültülü bir mekanda yaşayan insanlardan kişisel veya iş hayatlarında verimlilik beklemek de doğru olmaz. İşte bu yüzden, çatılarda ses soğurma performansı en üst düzeyde olan malzemelerin seçimi önemli bir faktördür.

 

Kar Yüküne Dayanım

Doğru çatılar, kar yükü gibi yayılı yükler altında deforme olmamalıdır. Bilindiği gibi, kar çatılar için ciddi bir yük getirir. Bu yük altındaki yanlış uygulamalı çatılar, zamanla deforme olmakta ve çatı estetiğini bozmaktadır. Üstelik aşırı yükler altında bozulan çatılarda kaplama malzemesi birleşim yerleri açılmakta ve su geçirgenlik artmaktadır.

 

Estetik

Çatı sadece binanın iç mekanlarını güneş, yağmur, rüzgar, kar vb. den korumakla kalmaz aynı zamanda şehir siluetine önemli katkılar sağlar. Çatılardaki dokular önemli bir form olarak varlığını belli eder. Tüm yerleşmenin bütününde benzer bir dilin oluşmasındaki katkısı büyüktür. Tercih edilen yanlış çatı kaplama malzemeleri dış etkenlere karşı deformasyonlara uğrayarak kent bütünlüğünün bozulmasına sebep olmaktadır. 

 

Doğal Malzeme ve Geri Dönüşüm

Doğru çatı geri dönüşümlü veya sürdürülebilir malzemelerden oluşmalıdır. Çatıda kullanılan tüm malzemeler çağdaş malzeme bilinciyle örtüşebilmelidir. Gelecekteki yapı malzemelerinden beklenen en önemli özellik, sürdürülebilir ve geri dönüşümlü olabilmeleridir. Pek çok malzeme ise “geleceğin yapı malzemesi” bilinciyle örtüşmez. Bazıları geri dönüşümlü değildir, doğada asla yok olmazlar. Bazıları ise sürdürülebilir değildir, tekrardan kullanılamazlar. Oysa iyi bir çatı kaplama malzemesi, uzun yıllar kullanıldıktan sonra, ya aynı işlevi yerine getirmek üzere tekrar kullanılmalıdır ya da bir başka malzemeye dönüştürülüp kullanılmalıdır.