GÜNÜMÜZ ÇATILARINDA DOĞRU TASARIM


Çatı tasarımı olarak çatılarımızın yapısının nasıl olacağı, taşıyıcı elemanların malzeme cinsleri, kesit ölçüleri veya çatı eğiminin kaç derece olması gerektiğinden bahsetmeyeceğim. Burada çatı tasarımından amacım eğimli çatılarımızı güncel teknoloji ve malzemeler ile nasıl daha uzun ömürlü, daha az bakım gerektirecek,  kısıtlı ve pahalı enerji karşısında ekonomimize yük getirmeden her iklim koşulunda evimizde konforlu ve sağlıklı bir yaşam sürmemizi sağlayacak şekilde oluşturacağımızdır.

Çatıların ısıtma soğutma giderlerimizi, bakım giderlerimizi azaltacak şekilde yapılmalarının veya eski binalarda çatıların yalıtımları ile birlikte "Çatı Sistem" kurallarına uygun olarak yenilenmelerinin önemi böylelikle yapımcı ve kullanıcılar tarafından anlaşılmaya başlanmıştır. Enerjinin verimli kullanılması, çevreye salınan CO2 gibi atıkların azaltılması yönündeki çabalarımızın en güncel örneği binalarımızın cepheleri yaptırdığımız ve mantolama olarak ifade ettiğimiz cephe yalıtımlarıdır, bu gün artık bina genelinde çatılardan % 26 ya varan oranlarda enerji tasarrufu yapabileceğimizi biliyoruz ve bu sebeple çatılarımıza da önem vermeye başlamamız gerektiği çok açıktır.

Çatılarımızın kaplanmasında kullanılan yalıtım ve kaplama malzemelerinin kalite ve çeşitliliğinin artması, çatı kaplama sistemi içinde kullanılacak ürünlerin uzman elemanlar tarafından doğru şekilde uygulanmaya başlanması sayesinde çatı altları depo veya kullanılmayan boş alanlar olmaktan çıkmış yaşam alanları olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Çatı katlarının diğer katlara göre binanın en güzel manzarasına sahip, en havadar, en bağımsız bölümlerinden biri olmalarının yanında, üst kat gürültüsü,  tuvalet veya banyo tesisat akıntı tehlikeleri de yoktur. Şehirlerde gittikçe artan konut ihtiyacının karşılanmasına yardımcı olacak bu mekânlara gösterilen ilginin yeni binalarda en üst katlarının çatı katlı dubleksler olarak yapılması ile arttığını artık görüyoruz.



Çatı katlarının gelişmesinin önündeki engeller vardır ve bu engelleri şehir ölçeğinde kargaşa ve haksızlık yaratmadan aşmak için çalışmaya başlamanın zamanı gelmiştir.
Kat mülkiyeti kanunu, mevcut binaların önlerinin yükselen çatılarla kapanması endişesi, asansör kuleleri, çatı arasında yer alan ısıtma ve su tesisatları ve dağıtımları gibi konular mevcut binalarda çatı katlarının yapılmasının önündeki haklı engellerdir. Bu arada mevcut yerleşim bölgelerinde, etrafındaki binaların görüşlerini, güneşlerini, rüzgârlarını kapatan çok katlı yeni binaların hızla yapıldığını da görmek gerekir.

Yeni açılacak yerleşim alanlarında veya yeni yapılacak binalarda neye göre belirlendiğini pek bilemediğimiz, aslında coğrafi şartlara göre belirlenmesi gereken çatı eğimleri artırılmak suretiyle yeniden düzenlenebilir, alt kat ile irtibat zorunluluğu kaldırılabilir, çatı altlarının bina cephesine kadar kullanılmasına izin verilebilir. Böylelikle kullanıma açılacak enerji verimli çatı katları, konut sorununun çözümüne katkıda bulunduğu kadar izinsiz kat ilavesi sorununu da kendiliğinden çözülmüş olacaktır.

Bağımsız çatı katları kullanıma açılsa da, açılmasa da, ısıtmadan ve soğutmadan tasarruf edebilmek için çatıların kaplanması aşamasında su yalıtımının yanında ciddi ısı yalıtım tedbirlerinin alınması zorunluluk haline gelmiştir. Bu ihtiyaç sebebi ile çevremizdeki binaların çatılarında yetkili veya yetkisiz, sertifikalı veya sertifikasız kişi / kuruluşlar tarafından yenileme, su ve ısı yalıtımları yapıldığını görmekteyiz.



Çatılarımızda yeni çatı kaplama malzemelerinin, yardımcı elemanlarının, aksesuarlarının ve son nesil yalıtım ürünlerinin kullanılması ile birlikte çatılarımız daha hava geçirmez ve daha yalıtımlı duruma geldikçe, kullandığımız veya kullanacağımız yalıtım malzemelerinin uygulama şekilleri ve sıralarının önemi artmış ve buradan Çatı Kaplama Sistemleri dediğimiz kavram doğmuştur.



Evlerimizde ve bilhassa üst katlarda nem, küf, akıntı olmaması, insan sağlığını tehdit edici ortamların yaratılmaması, (solunum yolu hastalıkları, deri hastalıkları, romatizma gibi), yaşam konforunun sağlanması için; "çatıların kaplanması" işine proje safhasından başlayarak önem verilmesi ve doğru detayların doğru malzeme ve doğru işçilik kalitesi ile yapılması çok önemlidir.



Çatılarda önem verilmesi gereken hususları kısaca sıralamak istersek:

1. Çatıların doğru detay ve doğru malzeme ile sistemine uygun projelendirilmesi ve yaptırılması.
    
2. Çatı sistemine ve kullanım şekline uygun su yalıtım malzemesi ile ısı yalıtım malzemelerinin seçilmesi.
    
3. Çatılarda (kış aylarında) bina içinde veya çatı arasında oluşan (veya biriken) nemin yoğuşmadan dışarı atılması. (havalandırma)
    
4. Yazın soğutulan binalarda dışarıdan içeriye nemin alınmaması ve nemin yapı elemanları içinde veya iç mekânda yoğuşmasının engellenmesi.
    
5. Çatı kaplama malzemesinin altında (ısı yalıtım tabakasının üstünde)  havalandırmanın sağlanarak kışın veya yazın ısı yalıtım tabakalarının daha verimli çalışmasının sağlanması, bu sayede çatıyı oluşturan yapının kuru ve sağlam kalmasının sağlanması.
    
6. Her sene daha fazla yakıt parası vermek istemiyorsak eski çatılarımızı biran evvel elden geçirterek gerekli yenilemelerin ve yalıtımların yaptırılması.

Sağlıklı bir çevre içinde sağlıklı yaşam dileklerimle.
Mehmet Öztürk – Mimar
Çatıder Genel Sekreteri